Van de vonk tot de vlam: beknopte geschiedenis van de aansteker
< Back

Van de vonk tot de vlam: beknopte geschiedenis van de aansteker | pt

Onze huidige aansteker, die nog voor de lucifer werd uitgevonden, is de rechtstreekse erfgenaam van de technieken die door onze prehistorische voorouders werden gebruikt om het vuur te temmen. Door welke vonk van genialiteit is deze kleine draagbare vlam ons dagelijks leven binnengedrongen om onze pijpen, sigaren en sigaretten maar ook onze kachels en inbouwhaarden op hout aan te steken?

Prehistorie van de aansteker: de juiste vonk vinden

Het temmen van het vuur waarvan de meest overtuigende wetenschappelijke sporen tot 400 000 jaar geleden teruggaan, merkt een cruciale stap in onze prehistorie. Door te leren het vuur onder controle te houden, konden onze voorouders de roofdieren weghouden, hun eten koken, nieuwe werktuigen maken maar vooral...zich verwarmen! Welnu, het temmen van de vlammen begint wel degelijk met een knowhow die ons bedrijf Stûv bijzonder na aan het hart ligt: het aansteken van een vuur. Onder de allereerste systemen vindt men de percussietechniek, oftewel precies wat de aansteker gebruikt. Het gaat erom twee harde materialen tegen elkaar te slaan totdat er een vonk ontstaat die heet genoeg is om een brandbare stof in brand te steken.

Deze techniek, die er eenvoudig uitziet, moest echter duizenden jaren worden verfijnd voordat ze haar doeltreffendheid kon bewijzen. Om een vonk te produceren die efficiënt genoeg is om een vuur aan te steken, moest homo sapiens inderdaad veel combinaties testen want het slaan van een vuursteen tegen een andere was niet echt toereikend. Het is uiteindelijk ongeveer 15 000 jaar geleden dat in Europa de techniek van de aansteker haar oorsprong vindt: het slaan van een kiezelsteen tegen een ijzererts (pyriet of marcasiet) om tondel (een zwam die als allereerste vuurmaker dienstdoet) in brand te steken. Ten slotte wordt pyriet vervangen door staal om grotere, talrijkere en warmere vonken te vormen. De oudste vorm van de aansteker was geboren: de vuursteenaansteker die in sommige delen van de wereld nog steeds wordt gebruikt.

Vuur bij de hand: een revolutionaire uitvinding

De komst van de gasaansteker is een kleine revolutie. Uitgevonden door de Fransman Henry Pingeot en op de markt gebracht door Marcel Quercia, de eerste zakaansteker, de Crillon, verscheen in 1948. En wat een innovatie! Met een drukje van de duim ontsteekt de geproduceerde vonk het vrijgekomen gasstraaltje. Wanneer het tankje leeg is, is er geen sprake meer van het weggooien van de aansteker: deze wordt bij de tabakswinkel bijgevuld. We moeten nog tot in de jaren zeventig wachten voordat de eerste wegwerpaanstekers van het merk Bic, de huidige wereldleider, in Parijs op de markt komen. Dit kleine plastieken voorwerp met zijn bekende ontwerp is vandaag een echte beroemdheid aangezien het zelfs deel uitmaakt van de permanente collectie “Architecture + Design” van het Museum of Modern Art (MOMA) in New York.

Een andere beroemdheid, de Zippo, is afkomstig uit Pennsylvania, het werk van een ontwerper die op zoek was naar esthetiek, eenvoud en betrouwbaarheid. De filosofie van Stûv! In 1931 heeft Georges Blaisdell dus het briljante idee om een stormaansteker (met benzine) verbeterd met een scharniersluiting te ontwikkelen: de behendigsten kunnen het in een handomdraai openen en aansteken. Deze design aansteker, Zippo genaamd in verwijzing naar een andere revolutie, de ritssluiting (zip), zal van nu af aan in de herinneringen voortleven.

De aansteker, ongeacht of het een wegwerpaansteker of een collectiestuk is, een oud of nieuw model, is aanwezig in ieders huis. Een klein voorwerp met een groot verhaal!